तानसेनला हरवणारा तो गायक कोण होता ?-who defeated Tansen?

तानसेनचे नाव येताच एक नाव पुढे येते ते बैजू बावरा यांचे, जो कदाचित सम्राटाचा नवरत्न झाला नसेल, पण त्याच्यासमोर तानसेनसारखा गायकही नतमस्तक होता. बैजू बावरा यांचा जन्म गुजरातमधील चंपानेर गावातल्या ब्राह्मण कुळात झाला होता. त्याचे खरे नाव बैजनाथ मिश्रा होते. बैजू ग्वाल्हेरच्या राजा मानसिंह यांच्या दरबारातील गायक आणि त्यांच्या दरबारात संगीत शिक्षक देखील होते.

असे म्हणतात की बैजूच्या गायनाने दगडसुद्धा वितळवले गेले. एका तरूणीच्या प्रेमापोटी तो इतका वेडा झाला की लोक त्याला बावरा म्हणू लागले. अकबरच्या दरबारात झालेल्या स्पर्धेत त्यांनी संगीत सम्राट म्हटल्या जाणाऱ्या तानसेनचा पराभव केला.

बैजूने तानसेनचा असा केला पराभव-Baiju defeated Tansen in this way

तानसेन अकबरच्या दरबारातील नऊ रत्नांपैकी एक होता. या काळात बैजू बावरा यांचा संगीताचा अभ्यास शिगेला पोहोचला होता. अशी कथा आहे की अकबरने त्याच्या दरबारात संगीत स्पर्धा आयोजित केली होती. स्पर्धेची अट अशी होती की जो कोणी तानसेनशी स्पर्धा करेल तो दरबारी संगीतकार असेल आणि पराभूत झालेल्यास मृत्यूदंड ठोठावण्यात येईल.

या अटीमुळे कोणताही संगीतकार या स्पर्धेत दिसला नाही,परंतु गुरु हरिदास यांच्या परवानगीने, बैजू संगीत स्पर्धेत सहभागी झाले. यावेळी, तानसेनने तोडी रागाचे गायन केले, त्यामुळे हरणाचे कळप तयार झाले, तानसेनने हरणाच्या गळ्यात हार घातला. संगीत संपताच हरिण जंगलात पळून गेले.

“प्रत्युत्तर म्हणून, बैजू बावरा यांनी ‘मृग रंजनी तोडी’ हा राग गायला, हरण परत आले आणि तानसेनचा हार परत आला”
त्यानंतर बैजूंनी ‘मालकंस’ राग गायला, याचा परिणाम असा झाला की दगड मनाप्रमाणे वितळून गेला.
बैजूने त्यामध्ये तानपुरा फेकला, तो थंड होताना दगडात गुंडाळळा गेला. बैजूने दगडापासून तानपुरा काढायला सांगितले. पण तानसेनला तो जमला नाही आणि त्याने हार मानली .

बैजूला बावरा का म्हणायचे -Why do you say Baiju Bawra?

बैजू तरुण असताना त्याचे चंदेरीच्या कलावती नावाच्या मुलीवर प्रेम झाले. आणि ती प्रेयसी बैजूसाठी प्रेरणास्रोत ठरली.धुंदी बैजू आणि कलावती संगीत प्रेमात इतके वेडे झाले. तेव्हापासून लोकांनी त्याला बैजू बावरा म्हणायला सुरवात केली.

जीवनातील कडव्या सत्याचा सामना करत असताना प्रेमात बावरा बैजू जगातून निघून गेला होता .

काश्मीरच्या राजाच्या दरबारात शिष्यासह शेवटचा वेळ घालवतांना बैजू एके दिवशी गाण्यासाठी घनदाट जंगलात गेले आणि कधीच परत आले नाहीत. नंतर त्याच्या चाहत्यांनी चंदेरी येथे त्यांची थडगी बांधली.

हे अतरंगी पण वाचा

छत्रपती शाहू महाराजांमुळे प्लेग कोल्हापुरात येऊ शकला नाही

भारताच्या राष्ट्रीय प्रतिकांबद्दल आपल्याला माहिती आहे का?

लेख आवडल्यास शेअर करा,प्रतिक्रिया द्या

असेच अतरंगी लेख वाचण्यासाठी फॉलो करा फेसबुक आणि ट्विटर वर